Rust in je lijf dankzij nervus vagus

In je hersenen, je hersenstam om precies te zijn, bevindt zich een heel belangrijke zenuw. Deze loopt vanuit je hersenstam door je nek en borstkas naar je buik. Je kunt wel zeggen dat het de belangrijkste zenuw in je lijf is. Deze organiseert namelijk rust en ontspanning voor je lijf. Ik heb het over de nervus vagus, onze tiende hersenzenuw. Misschien heb je er al eens van gehoord.

Velen van ons ondervinden nogal wat druktes en ervaren stress in het leven. Om maar niet te spreken van haast en overbelasting. Hoe vaak hebben we geen strijd tegen de klok? Staan we continu ‘aan’? Of zijn we met duizend dingen tegelijk bezig? Soms lijkt de actielijst langer dan de tijd die we beschikbaar hebben. En vaak ervaren we een bepaalde spanning in ons lijf, om wat voor reden dan ook.

De nervus vagus is bij velen van ons behoorlijk werkloos. Het zou wat vaker aan het werk gezet willen worden. Of beter gezegd, je lijf én je geest willen dat deze rustzenuw vaker actief is, en dus rust en ontspanning brengt. Want, tegenover de actieve momenten van ons leven (de klok, haasten, spanning) wil ons lijf ook voldoende ontspannings- en herstelmomenten. Zo blijft ons lijf fit en in balans en houden we het het langst vol.

Hoe werkt het?

De nervus vagus loopt van de hersenstam naar de organen in de borstkas en buik en geeft informatie door van de hersenen naar de organen en andersom. De zenuw activeert het parasympatische zenuwstelsel, dat weer zorgt voor onder andere rust en herstel. Er stroomt meer bloed naar organen zoals darmen en maag, zodat ze rustig kunnen spijsverteren, en minder naar bijvoorbeeld spieren, die even niet of minder gebruikt worden. Ook stimuleert deze tiende hersenzenuw de productie van de neurotransmitter GABA, wat het zenuwstelsel remt en zo ontspanning en rust bevordert. Een actieve nervus vagus vertraagt de hartslag en verlaagt de bloeddruk, waardoor je in de rust- en herstelmodus komt.

Je kunt je voorstellen wat er gebeurt als deze zenuw niet goed functioneert of niet vaak genoeg wordt geactiveerd. Gevolgen zoals onvoldoende spijsverteren en te weinig herstel in het algemeen kunnen op den duur voor onprettige en soms vage, chronische klachten zorgen.

Hoe stimuleer je je nervus vagus?

Eén manier om deze zenuw te stimuleren, is door je ademhaling te vertragen. Hartcoherentie of slowbreathing is hier een perfecte techniek voor. Doe bijvoorbeeld 3x per dag deze oefening: je telt gedurende vijf minuten het aantal ademhalingen per minuut en berekent het gemiddelde per minuut. De vijf minuten daarná zorg je dat jouw gemiddelde aantal ademhalingen gehalveerd wordt. Zo heb je in 10 minuten je adem dusdanig vertraagd dat je nervus vagus activeert en rust en ontspanning in het systeem brengt.

Meditatie is ook een geweldig manier voor stimulatie van deze belangrijke zenuw. ‘Daar heb ik geen rust voor’ hoor ik je denken. Ja, dat snap ik. Als je hoofd niet stil staat, is het een uitdaging om de rust te vinden om te gaan ‘zitten’ en al helemaal om de gedachten in het hoofd tot stilstand te brengen. Kies dan een andere vorm van meditatie. Bijvoorbeeld: ga de natuur in en observeer een insect. Volg met je ogen z’n bezigheden, hoe het vliegt van bloem naar bloem. Zonder oordeel, zonder verwachtingen. Wees in het moment, in het nu. Je zult rust en vertraging in je lijf kunnen opmerken. Ook dit is een meditatievorm, wellicht eentje die beter bij je past.

Een andere manier om deze tiende hersenzenuw te stimuleren is je omringen met gelijkgestemden, waarbij je je verbonden en ‘samen’ voelt. Dit geeft een veilig gevoel (zoals kuddedieren zich veilig voelen in de kudde, in tegenstelling tot wanneer ze alleen en kwetsbaar zijn – buiten de kudde zijn ze gespannen en alert op gevaar). En samen lachen, samen zingen, samen bezig zijn met iets wat je heel leuk vindt, stimuleert deze belangrijke rustzenuw ook. Bijkomend voordeel is dat creativiteit weer ontspanning bevordert.

Het zal je niet verbazen dat lichamelijke aanraking en knuffelen ook stimulerend werkt op de zenuw. Je kunt hierbij (veiligheid en dus) ontspanning tot in alle lichaamscellen ervaren. En uit verschillende onderzoeken blijkt zelfs dat ook oormassage een stimulerende werking heeft op de rustzenuw. Deze loopt immers door het oor.

Een andere simpele manier om je systeem tot rust te brengen, is het hardop uitspreken van de Nederlandse mantra: hèèhèèèè. En houdt daarbij de laatste èèè zo lang mogelijk vast. Ontspan daarbij je schouders, je nek en je armen. Je zult merken dat de ademhaling direct naar je buik gaat en trager wordt. Perfect! Je kunt deze mantra niet vaak genoeg doen!

Goed gesprek

Herken je een onbalans tussen in- en ontspanning in je leven? Wellicht dat een goed intern gesprek met jouw nervus vagus iets voor je (en jullie 😉) doet. Ga eens na hoe jouw balans tussen in- en ontspanning is. En of jouw rustzenuw wel voldoende vaak actief is. Wil je meer handvatten om je lijf te helpen met het vinden van balans, check dan de werk met mij pagina en kijk wat ik hierin voor je kan en graag wil betekenen.